Dit jaar wordt het honderdste geboortejaar van de Friese schrijver en dichter Dam Jaarsma (1914-1991) gevierd. Jaarsma is vooral bekend als verzamelaar van volksverhalen in de Friese Wouden. Zijn collectie bestaat uit ruim 16.000 verhalen, qua omvang uniek in Europa. Naast volksverhalen verzamelde Jaarsma ook boeken, volkskunst, gereedschap, schilderijen en grafiek.
In aanloop naar het jubileumjaar vroeg de Stichting ‘100 jaar Dam Jaarsma’ Tresoar om een filmportret van de schrijver te maken. Tsjisse Hettema (Tresoar) en Rutger van der Hout (editor bij het Fries Film Archief) hebben in 2013 diverse interviews gefilmd die schrijver en verhalenverteller Douwe Kootstra met familie, dorpsgenoten en bekenden van de schrijver hield. Dit heeft geleid tot een bijzonder filmportret van Dam Jaarsma dat vrijdag 11 april in Eastermar, de woonplaats van de schrijver, in première ging. Haye Bijlstra (Tresoar) en Rutger van der Hout zijn verantwoordelijk voor het script en de montage van dit filmportret.
In de films vertellen diverse mensen over Dam Jaarsma. Bijzonder zijn bijvoorbeeld de opnames van Japik de Jong, neef van de schrijver. Hij vertelt over zijn kleurrijke oom en diens avonturen. Jaarsma reisde altijd met de fiets. Niet alleen als verzamelaar, ook als prediker. Japik vertelt hoe Dam onderweg naar een preekbeurt last van zijn hart kreeg, van de fiets stapte en languit in de berm ging liggen. Het gebeuren maakte grote indruk op de tienjarige Japik, zeker omdat Jaarsma even later weer vurig in de kerk stond te preken. Broer Auke de Jong komt ook voor de camera. Hij beheert momenteel de nalatenschap van Dam Jaarsma en vertelt enthousiast over bijzondere stukken uit de collectie.
Van 24 juni tot 5 oktober is het filmportret van Dam Jaarsma onderdeel van de tentoonstelling ‘Sterke Verhalen’ in de Universiteit van Amsterdam. Daar heeft het Meertens Instituut een deelexpositie ingericht onder de titel ‘Volksverhalen. Verzamelaar Dam Jaarsma, opdrachtgever J.J. Voskuil en grote vertellers’. De door Jaarsma verzamelde verhalen en liederen zijn er te beluisteren in de verhalen- en liederenbank van het Meertens Instituut. Omrop Fryslân maakte een speciale Fryslân Dok over Dam Jaarsma. Deze werd op zondag 15 juni uitgezonden. U kunt de uitzending hier bekijken: Fryslân Dok over Dam Jaarsma
Titel filmportret Tresoar/FFA:
Wat witte jo fan Dam Jaarsma, in portret fan in samler
regie: Tsjisse Hettema
script: Haye Bijlstra
camera en montage: Rutger van der Hout
interview: Douwe Kootstra
productie: Tresoar en Fries Film Archief