In de aanloop naar het Noordelijk Film Festival licht het Fries Film Archief een tipje van de sluier op van de familiefilms uit de periode 1940-1970 die het daar vertoont. Vandaag deel 4: de collectie van Roel Oostra uit Drachten.
Diverse factoren kunnen de collectie van een amateurfilmer unieke waarde geven. De locatie, het tijdsbeeld, het persoonlijke aandachtsveld, het gebeuren dat wordt vastgelegd, al deze zaken kunnen decennia later van historisch belang blijken. Ook de persoon van de filmmaker kan een factor zijn. Dit geldt voor de films van Roel Oostra. De oud-directeur van de Lawei in Drachten maakte zijn schouwburg in de jaren ’60 en ’70 tot een bruisend cultureel centrum. Hij was bovendien tekstschrijver, regisseur en talentontwikkelaar. Hij haalde gezelschappen en producties naar de Lawei, die collega’s niet wilden of konden krijgen. Als zo’n man ook nog heeft gefilmd, zit je bij voorbaat op het puntje van je stoel.
Roel Oostra (Oosthem, 1921) groeide op in Wolvega. Op de dag van de mobilisatie verhuisde het gezin naar Drachten. Heit Oostra, werkzaam bij een verzekeringsmaatschappij, werd overgeplaatst van Heerenveen naar Drachten. Anderhalf jaar later kreeg Roel verkering met Corrie (1922), dochter van de gerenommeerde banketbakker Engbert van der Meulen (1896-1960). De bakker had geen opvolger en zo werd Roel Oostra banketbakker. Dit bleef zijn beroep tot 1962, toen men hem vroeg om directeur van de nog jonge Lawei te worden. Het verzoek kwam niet uit de lucht vallen. In de jaren ’50 had Oostra cabaretgezelschap ‘De Spinnekop’ opgericht en maakte hij furore met talenten als Akke Radsma en Jan de Vrieze. Oostra schreef de teksten en regisseerde.
Bakker Van der Meulen was zijn tijd ver vooruit. Niet alleen in de patisserie; hij filmde ook, al voor de oorlog. Roel leerde van hem het bakkersvak en de aardigheid van film maken. Van der Meulen was een fanatiek zeiler in de BM-klasse. Veel van zijn filmpjes spelen op en rond de Friese meren. Ook diverse winters in de jaren ’40 legde hij mooi vast. Dochter Corrie was zijn trots. In 1942 filmde hij haar eindexamen aan de HBS in Drachten. Voor de trouwfilm van Corrie en Roel in 1947 vroeg hij de Leeuwarder fotograaf Piet Plantinga, een uitstekende filmmaker. Het is een van de topstukken uit de collectie. Alsof twee glamoursterren trouwen. Het lijkt of heel Drachten is uitgelopen, en de bruidstaart is een waar kunststuk. Van der Meulen volgde Roel zijn theatercarrière ook: avonden van de Fryske krite in Drachten, beelden van De Spinnekop, etc.
E.G. van der Meulen overleed in 1960. Oostra ontfermde zich over het filmmateriaal van zijn schoonvader en monteerde het tot korte, sterke filmpjes. Zelf filmde hij zijn familieleven en nam de camera soms ook mee
naar de schouwburg. Een gouden greep, want zo hebben we nu beelden van de verbouw van de Lawei (begin jaren ’70), een bezoek van koningin Juliana aan de Lawei (1976), informele kijkjes achter de schermen van de schouwburg en beelden van bekende acteurs als Jules Croiset en illustere gezelschappen als het Franse ‘Compagnons de la Chanson’.
Na zijn pensionering in 1986 bleef Oostra filmen. Op 93-jarige leeftijd is hij nog steeds de animator. ‘Ik bin lid van de Probus, neam it mar de Lions of Rotary foar post-aktiven,’ aldus Oostra. Hij is inmiddels het oudste lid, maar schrijft nog steeds gelegenheidsteksten die hij de heren laat zingen en spelen. ‘Ik besykje noch wat fleur yn ‘dy âlde kearels’ te bringen.’
Trailer op youtube bekijken met fragmenten uit de films van Roel Oostra? Klik dan hier
Syds Wiersma
Coördinator Fries Film Archief.